รู้จักกับไวรัสไข้หวัดใหญ่ (Influenza Virus)

เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่นั้น มีอยู่ด้วยกัน 3 ชนิดหลัก ได้แก่ ไวรัสไข้หวัดใหญ่ ชนิด A, B และ C

เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ ชนิด A เกิดจากไวรัสที่มีรหัสพันธุกรรมเป็นท่อนๆ มีทั้งหมด 8 ท่อน ได้แก่ PB2, PB1, PA, HA, NP, NA, M, และ NS ซึ่งสามารถสร้างโปรตีนได้ 10 ชนิด ได้แก่ PB2, PB1, PA, HA, NP, NA, M1, M2, NS1 และ NS2 โดยส่วนที่สำคัญคือ HA (Hemagglutinin) ซึ่งแบ่งเป็นสายพันธุ์ย่อยได้ 16 ชนิด (H1-H16) และ NA (Neuraminidase) ซึ่งแบ่งเป็นสายพันธุ์ย่อยได้ 9 ชนิด (N1-N9) ทั้ง HA และ NA เป็นโปรตีนโครงสร้างที่อยู่บนเปลือกผิวของอนุภาคไวรัส และเป็นตัวกำหนดความจำเพาะในการติดเชื้อเข้าสู่เซลล์เจ้าบ้าน (Host cell) ชนิดต่างๆ ซึ่งความหลากหลายในส่วนของ HA และ NA นี้เองที่เป็นตัวกำหนดความหลากหลายของสายพันธุ์ไวรัสชนิดต่างๆ เช่น H1N1, H1N2 เป็นต้น

ไวรัสไข้หวัดใหญ่ ชนิด B ไม่มีสายพันธุ์ย่อย พบเฉพาะในคน

ไวรัสไข้หวัดใหญ่ ชนิด C ไม่มีสายพันธุ์ย่อย พบในคนและสุกร

ด้านการติดเชื้อ ปัจจุบันพบว่า ไวรัสไข้หวัดใหญ่ที่ติดต่อกันในสัตว์จะเป็นไวรัสไข้หวัดใหญ่ ชนิด A เท่านั้น ส่วนในมนุษย์ สามารถติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ได้ทั้งชนิด A (เฉพาะ H1, H2, H3 และ N1, N2 เท่านั้น) ชนิด B และ ชนิด C ส่วนสัตว์ปีก สามารถติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ชนิด A ได้ทั้ง H1-H16 และ N1-N9 ดังตัวอย่างในตารางข้างนี้

ตารางแสดงสัตว์ที่ติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ชนิด A

อาการของผู้ป่วยที่เป็นไข้หวัดใหญ่ 2009 เป็นอย่างไร?

อาการโดยทั่วไปคล้ายกับคนที่เป็นไข้หวัดใหญ่ธรรมดา คือ มีไข้สูง มีอาการไอหรือจาม เจ็บคอ ปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดหัว อ่อนเพลีย บางครั้งมีอาการท้องเสีย อาเจียน ร่วมด้วย

ไวรัสไข้หวัดใหญ่ในหมูส่วนมากเป็นสายพันธุ์ย่อยH1N1(แม้จะเป็นชนิดA(H1N1)เช่นเดียวกับเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 แต่องค์ประกอบของสารพันธุกรรมก็ยังไม่เหมือนกันทั้งหมด) ส่วนสายพันธุ์ย่อยอื่นๆ ที่พบในหมูคือ H1N2, H3N1 และ H3N2 หมูสามารถติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ของนกและคนได้ดีเท่าๆ กับเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ของหมู ซึ่งบางครั้งสามารถติดเชื้อไวรัสได้มากกว่าหนึ่งชนิดในเวลาเดียวกัน ทำให้ยีนจากไวรัสเหล่านี้เกิดการผสมกัน เป็นผลให้เกิดการกลายพันธุ์ แม้ว่าโดยปกติแล้วเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ของหมูจะติดต่อกันเฉพาะในกลุ่มของหมูเท่านั้น แต่บางครั้งผลจากการกลายพันธุ์ของไวรัสนี้ก็เป็นเหตุให้เชื้อติดต่อมาสู่คนได้เช่นกัน

ข่าวการแพร่ระบาดของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 ที่ออกมาในตอนแรกๆ นั้น เรียกโรคนี้ว่า "ไข้หวัดหมู" (Swine Influenza หรือเรียกสั้นๆ ว่า swine flu) ซึ่งก็น่าจะเป็นเพราะสารพันธุกรรมของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 นี้ ส่วนใหญ่ไปเหมือนกับสารพันธุกรรมของไข้หวัดหมูนั่นเอง

เชื้อไวรัสจะมีชีวิตอยู่ภายนอกร่างกายคนไข้ยาวนานแค่ไหน?

ปกติไวรัสหรือแบคทีเรีย จะสามารถมีชีวิตอยู่ภายนอกร่างกายคน เช่น อยู่ตามเสื้อผ้า โต๊ะ เก้าอี้ ลูกบิดประตู ฯลฯ ประมาณ 2 ชั่วโมงหรืออาจมากกว่า

ขณะนี้จำนวนผู้ติดเชื้อไข้หวัดใหญ่สายพันธ์ใหม่ที่เป็นที่รู้จักกันทั้ง ในชื่อไข้หวัดหมูและไข้หวัดใหญ่เม็กซิโกกำลังขยายตัวเพิ่มขึ้นทั่วโลก โดยมีประเทศที่ได้ยืนยันเรื่องการระบาดถึง 11 ประเทศแล้วจนถึงช่วงเช้าวันนี้ โดยมีเปรูเป็นประเทศรายล่าสุดที่ได้รับผลกระทบจากไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ ดังกล่าว

กระทรวงสาธารณสุข ยังเข้มงวดมาตรการเฝ้าระวังโรคไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 ต่อเนื่อง โดยเฉพาะการติดตามค้นหาผู้ป่วยที่เข้าข่ายเฝ้าระวังที่เดินทางมาจากต่างประเทศ   นายวิทยา แก้วภราดัย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยความคืบหน้าการเฝ้าระวังโรคไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ชนิดเอ เอช 1 เอ็น 1 ของกระทรวงสาธารณสุข ว่า ช่วงเวลาประมาณ 1 เดือนมานี้ มาตรการเฝ้าระวังที่ดำเนินการทั่วประเทศพบว่าได้ผลดีมาก ไทยยังไม่มีปัญหาโรคแพร่ระบาดในประเทศ คงมีผู้ป่วยยืนยันเพียง 2 ราย ซึ่งเป็นการติดเชื้อมาจากต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม กระทรวงสาธารณสุขจะยังไม่ลดมาตรการเฝ้าระวังทุกพื้นที่ ยังคงให้ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ รวมทั้ง อสม. และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในพื้นที่กว่า 1 ล้านคน ติดตามค้นหาผู้ป่วยที่เข้าข่ายเฝ้าระวัง โดยเฉพาะผู้ที่เดินทางมาจากต่างประเทศ เป็นประจำทุกวัน ซึ่งยอดผู้ป่วยในข่ายเฝ้าระวังจะเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ประชาชนไม่ต้องกังวล ยิ่งมีจำนวนผู้ป่วยที่อยู่ในข่ายเฝ้าระวังมาก หมายถึงระบบการค้นหาและเฝ้าระวังโรคของกระทรวงฯ เป็นไปอย่างเข้มข้น และหากมีผู้ป่วยที่เข้าข่ายสงสัย จะได้รับการดูแลรักษาอย่างรวดเร็วและปลอดภัยที่สุด

ด้าน นายมานิต นพอมรบดี รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า ในวันนี้ได้กำชับให้เจ้าหน้าที่ของด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ จัดระบบการเก็บประวัติด้านสุขภาพของผู้โดยสารขาเข้าจากต่างประเทศทุกราย ตามแบบ ต.8 โดยประสานการทำงานกับเจ้าหน้าที่ของด่านตรวจคนเข้าเมืองอย่างใกล้ชิด หากมีปัญหาจะสามารถติดตามตรวจสอบได้ทันที และยังคงการตรวจคัดกรองด้วยเครื่องวัดไข้อัตโนมัติทุกเที่ยวบินขาเข้าจากต่างประเทศ ตลอดวานนี้ตรวจผู้โดยสารทั้งหมด 32,867 ราย พบมีไข้ 2 ราย ได้ขึ้นทะเบียนเป็นผู้อยู่ในข่ายเฝ้าระวังแล้ว โดยยอดสะสมตั้งแต่ 24 เมษายน - 23 พฤษภาคม 2552 รวมทั้งหมด 846,351 ราย

วิธีป้องกันไข้หวัดใหญ่ 2009 ด้วยตัวคุณเอง

การป้องกัน

• 1. การป้องกันทั่วไป ควรหลีกเลี่ยงการไปในที่ชุมชนหรือสถานที่แออัด รักษาสุขภาพให้แข็งแรง ล้างมือบ่อยๆ กรมควบคุมโรคได้เปิดศูนย์ call acenter ให้ประชาชนสอบถามสถานการณ์ของโรคได้ที่หมายเลข 0-2590-3333
• 2. เชื้อไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่มีการแพร่ติดต่อเช่นเดียวกับโรคไข้หวัดใหญ่ในคนโดยทั่วไป เชื้อที่อยู่ในเสมหะ น้ำมูก น้ำลายของผู้ป่วย แพร่ไปยังผู้อื่นโดยการไอหรือจามรดกันในระยะใกล้ชิด หรือติดจากมือ และสิ่งของที่มีเชื้อปนเปื้อนอยู่ และเชื้อจะเข้าสู่ร่างกายทางจมูก และตา เช่น การแคะจมูก การขยี้ตา ไม่ติดต่อจากการรับประทานเนื้อหมู ผู้ป่วยจะมีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ คือ มีไข้สูง ปวดเมื่อยตามร่างกาย ไอ มีน้ำมูก หากป่วย และมีอาการดังกล่าว ควรสวมหน้ากากอนามัย และหลีกเลี่ยงการไปในที่ชุมชน หรือสถานที่แออัด ประชาชนทั่วไปควรรักษาสุขภาพให้แข็งแรง โดยรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผัก ผลไม้ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ งดสูบบุหรี่ งดดื่มเหล้า ล้างมือบ่อยๆ